Belki de doktorunuz, hamile kalmaya çalışırken folik asit takviyesi almanızı tavsiye etmiştir. Eğer tavsiye edilmediyse, folik asit kullanmaya başlamanın tam zamanı olabilir. Folik asit kullanımı, doğal annelik sürecine aykırı bir adım olarak görülebilir, ancak bu vitaminin neden bu kadar kritik olduğunu anlamak, bu algıyı değiştirebilir.
Folik Asit Nedir?
Folik asit, B9 vitamini olarak da bilinen, suda çözünen bir vitamindir. Latince “yeşil yaprak” anlamına gelen “folium” kelimesinden türetilmiştir. Bağışıklık ve dolaşım sistemlerinin oluşumunda önemli bir rol oynar ve eksikliği, ciddi sağlık sorunlarına, özellikle megaloblastik anemiye yol açabilir.
Megaloblastik Anemi : Vücutta B12 vitamini veya folik asit eksikliği nedeniyle oluşan bir anemi türüdür. Bu durumda, kemik iliğinde normalden büyük ve olgunlaşmamış kırmızı kan hücreleri (megaloblastlar) üretilir. Bu hücreler, oksijen taşıma kapasiteleri zayıf olduğundan, vücutta yorgunluk, solgunluk, nefes darlığı ve halsizlik gibi belirtilere yol açabilir. B12 ve folik asit eksikliği, DNA sentezini bozar ve bu da hücrelerin düzgün olgunlaşmasını engeller.
B9 vitamininin biyolojik olarak en aktif formu metiltetrahidrofolattır (alternatif isimler : Metilfolat, N5-metilfolat, 5-metiltetrahidrofolat, L-5-metiltetrahidrofolat, levomefolik asit veya metiltetrahidrofolik asit) Metilfolat vücut tarafından normal folik asitten daha iyi emilir. Bu konuyu doktorunuza danışın.
Folik Asit Neden Gebelikte Önemlidir?
Folik asit, özellikle hücre yenilenmesi ve DNA oluşumu için kritik bir öneme sahiptir. Bu nedenle, hamileliğin erken evrelerinde, anne adayının vücudunda yeterli folik asit bulunması büyük önem taşır. Araştırmalara göre, günümüzde kadınların yarısından fazlası bu vitaminden yetersiz seviyelerde faydalanmaktadır. Bu nedenle, gebe kalmayı planlayan kadınların folik asit almaya başlamaları şiddetle önerilir.
Erkeklerde Folik Asit Kullanımı
Folik asit takviyesi yalnızca kadınlar için değil, erkekler için de önemlidir. B9 vitamini, sperm üretimi (spermatogenez) sürecinde de rol oynar. Bu nedenle baba adaylarının da folik asit kullanımına özen göstermesi gerekir.
Folik Asit İçeren Gıdalar
Folik asit, doğal olarak bazı yiyeceklerde bulunur. İşte başlıca folik asit kaynakları:
- Yeşil yapraklı sebzeler (örneğin brokoli, kuşkonmaz, Brüksel lahanası)
- Baklagiller
- Portakal
- Maya
- Fındık
Not: Pişirme sırasında folik asidin bir kısmının kaybolabileceğini unutmayın.
Folik Asit Eksikliği Belirtileri
Folik asit eksikliği, ilk olarak anne adayında kendini gösterir, çünkü bu vitamin hızla büyüyen fetüs tarafından tüketilir. Eksiklik belirtileri sıklıkla hamilelik belirtileri ile karıştırılabilir. Bunlar arasında şunlar yer alır:
- Soluk cilt
- Yorgunluk
- Ruh hali değişimleri
- Konsantrasyon ve hafıza problemleri
Modern Beslenme ve Vitamin Eksiklikleri
Günümüzde tüketilen gıdalar, ne yazık ki geçmişte olduğu kadar vitamin ve mineral açısından zengin değil. Toprağın kalitesi, hava koşulları ve modern yetiştirme yöntemleri, bitkilerin besin değerlerini olumsuz etkiliyor. Bu nedenle, birçok insan besinlerden yeterince vitamin alamıyor.
Eğer bir vitamin veya mineral eksikliğiniz varsa, bunu takviye ürünleriyle gidermek gerekebilir. Zira beslenme düzeninizdeki eksiklikler, genellikle bu eksikliklere yol açan asıl sebeptir. Testlerinizi yaptırarak demir, iyot, kalsiyum, çinko ve D vitamini gibi önemli değerlerin seviyelerini kontrol ettirmelisiniz. Ayrıca, Omega-3 yağ asitleri de doktorunuza danışmanız gereken bir diğer önemli konudur. Omega-3, anne sağlığı ve bebeğin gelişimi açısından büyük bir rol oynar.
Omega-3 ve Sağlıklı Gebelik
Yeterli miktarda Omega-3 alan kadınların zamanında doğum yapma, normal kiloda bebek dünyaya getirme ve doğum sonrası dönemi sağlıklı bir şekilde geçirme olasılığı daha yüksektir. Bu nedenle doktorunuzun önerilerine göre Omega-3 takviyesi almanız önemlidir.
Bebeğinizi sağlıklı bir şekilde dünyaya getirdikten sonra da iyi beslenmeye ve vitamin takviyelerine dikkat etmeniz gerekir. Anne sütü, bebeğinizin ihtiyacı olan tüm besinleri içerir. Ancak, emzirme sürecinde bazı vitamin ve mineral eksiklikleri yaşanabilir.
Emzirme Döneminde Saç Dökülmesi
Birçok anne, emzirme döneminde saç dökülmesi yaşadığını fark eder. Bu durum, genellikle hormonal değişikliklerden kaynaklanır ve geçici bir süreçtir. Estradiol seviyelerinin düşmesi ve prolaktin seviyelerinin yükselmesi saç dökülmesine neden olabilir. Stresin saç dökülmesini artırabileceğini unutmayın, bu nedenle olabildiğince sakin kalıp bu doğal sürecin tadını çıkarın.
Estradiol Seviyesi Nedir? Vücuttaki en önemli östrojen hormonlarından biridir ve özellikle kadınların üreme döngüsü ile ilgili süreçlerde önemli bir rol oynar. Yumurtalıklarda üretilir ve menstrüasyon döngüsünün düzenlenmesi, rahim ve meme dokusunun gelişimi gibi birçok işlevi vardır. Hamilelik sırasında da önemli roller üstlenir.
Prolaktin Seviyesi Nedir? Başlıca işlevi süt üretimini başlatmak ve sürdürmek olan bir hormondur. Beyindeki hipofiz bezinden salgılanır. Prolaktin seviyesi, hamilelik sırasında yükselir ve doğumdan sonra emzirme süreci boyunca yüksek kalır. Aynı zamanda stres ve uyku düzeni gibi faktörlerden de etkilenebilir.
Sonuç olarak, gebelik sürecinde folik asit kullanımı ve diğer vitamin takviyeleri, hem anne adayının hem de bebeğin sağlığı için büyük önem taşır. Vitaminlerinizi düzenli alarak, sağlıklı bir gebelik süreci geçirebilir ve bebeğinizin sağlıklı bir şekilde dünyaya gelmesini sağlayabilirsiniz.
Kaynak
Prema Sundari, Doğal Anne, Gerekli Kitaplar, 2023
Folik asit takviyesine, hamile kalmadan en az 1 ay önce başlanması önerilir. Bu sayede bebeğin beyin ve omurilik gelişimini etkileyen nöral tüp defekti riski en aza indirilir.
Yorgunluk, soluk cilt, unutkanlık ve ruh hali değişimleri gibi belirtiler folik asit eksikliğine işaret edebilir. Ancak kesin teşhis için kan testi gereklidir.
Hayır. Erkeklerde de sperm kalitesini artırmak ve DNA bütünlüğünü korumak için folik asit takviyesi önerilebilir. Bu nedenle çocuk planlayan çiftlerin her ikisi de doktor kontrolünde folik asit alabilir.
