Bebeğini kucağına aldın, tebrikler! Bu ilk haftalar hem büyülü hem de biraz endişe verici olabilir. Bebeğinin cildindeki bir leke, çıkardığı bir ses veya beklenmedik bir hareket, aklında “Acaba bu normal mi?” sorusunu canlandırabilir. Unutma, yenidoğan bakımı” bir keşif sürecidir ve çoğu zaman endişelendiğin bu durumlar, “bebek sağlığı” için tamamen normal ve geçici gelişmelerdir. İşte yeni annelerin en sık karşılaştığı 7 durum ve onlarla ilgili bilmen gerekenler.
1. Yenidoğan Sarılığı
Bebeğinin cildinde ve gözlerinin beyazında fark ettiğin o sarımsı renk, yenidoğan sarılığı olarak bilinir.
- Neden Olur? Bebeklerin karaciğeri henüz tam olarak olgunlaşmadığı için, “bilirubin” adı verilen sarı renkli bir maddeyi vücuttan atmakta zorlanabilir. Bu durum, bebeklerin büyük bir çoğunda görülen fizyolojik (doğal) bir süreçtir.
- Ne Yapmalısın? Bebeğini sık sık emzirmelisin. Beslenme, bilirubinin dışkı yoluyla vücuttan atılmasına yardımcı olan en etkili yöntemdir. Doktorun, sarılığın seviyesini takip edecektir. Eğer sarılık çok artarsa, bebeğin çok uykulu hale gelirse veya emmeyi reddederse, mutlaka doktorunla iletişime geçmelisin.
2. Gaz Sancısı ve Kolik
Bebeğinin saatlerce, teselli edilemez bir şekilde ağlaması, bacaklarını karnına çekmesi, en tecrübeli anneyi bile çaresiz hissettirebilir.
- Neden Olur? Bebeklerde gaz sancısı, henüz tam olarak gelişmemiş sindirim sisteminden ve beslenirken yuttukları havadan kaynaklanır. Kolik ise, genellikle aynı saatlerde başlayan ve haftada en az üç gün süren, nedeni tam olarak bilinmeyen şiddetli ağlama nöbetleridir.
- Ne Yapmalısın? Her beslenmeden sonra mutlaka bebeğinin gazını çıkarmalısın. Karnına saat yönünde nazikçe masaj yapmak, bacaklarıyla bisiklet çevirme hareketi yaptırmak onu rahatlatabilir. Ilık bir duş da bazen harikalar yaratır.
3. Konak (Bebek Kepeği)
Bebeğinin başında, bazen de kaşlarında gördüğün o sarımsı, kabuklu veya pullu tabakaya “konak” denir.
- Neden Olur? Bu durum, hijyen eksikliğinden değil, anneden geçen hormonların etkisiyle bebeğin yağ bezlerinin fazla çalışmasından kaynaklanır. Tamamen zararsızdır.
- Ne Yapmalısın? Banyodan önce bebeğinin başına zeytinyağı veya bebek yağı sürerek kabukların yumuşamasını beklemelisin. Ardından, yumuşak bir bebek fırçasıyla nazikçe tarayarak bu kabukları kaldırabilir ve sonra banyosunu yaptırabilirsin. Asla kabukları tırnağınla soymaya çalışmamalısın.
4. Bebeklerde Kusma ve Reflü
Bebeğinin beslendikten sonra ağzından bir miktar süt çıkarması, yeni anneleri en çok endişelendiren durumlardan biridir.
- Neden Olur? Bebeklerde reflü, mide ile yemek borusu arasındaki kasın henüz tam olarak gelişmemesinden kaynaklanır. Bu yüzden mide içeriği kolayca geri gelebilir. Bu durum, genellikle bebeğin kilo alımını etkilemeyen, normal bir “kusma”dır.
- Ne Yapmalısın? Bebeğini besledikten sonra en az 20-30 dakika dik pozisyonda tutmalısın. Beslenme sırasında ve sonrasında sık sık gazını çıkarmalısın. Eğer bebeğin fışkırır tarzda, şiddetli bir şekilde kusuyorsa veya kilo almıyorsa, bu durumu mutlaka doktoruna bildirmelisin.
5. Göz Çapaklanması
Bebeğinin bir veya iki gözünde sürekli sarı-yeşil bir akıntı ve uyanınca kirpiklerinin yapışık olması sıkça görülür.
- Neden Olur? Bunun en yaygın nedeni, gözyaşı kanalının henüz tam olarak açılmamış olmasıdır. Gözyaşı, kanaldan akıp gidemediği için birikerek çapaklanmaya yol açar.
- Ne Yapmalısın? Kaynatılıp ılıtılmış temiz suyla ıslattığın steril bir pamukla, gözün iç köşesinden dışa doğru nazikçe silmelisin. Her göz için ayrı bir pamuk kullanmalısın. Doktorunun göstereceği şekilde, göz pınarından burun köküne doğru nazikçe masaj yapmak, kanalın açılmasına yardımcı olabilir.
6. Bebek Sivilcesi (Milia ve Yenidoğan Aknesi)
Bebeğinin yüzünde, özellikle burnunun üzerinde minicik beyaz noktalar (milia) veya kırmızı sivilceler (yenidoğan aknesi) görebilirsin.
- Neden Olur? Tıpkı konak gibi, bu durumun sebebi de anneden geçen hormonlardır. Cilt gözeneklerinin tıkanmasıyla oluşur ve tamamen geçicidir.
- Ne Yapmalısın? Hiçbir şey! Bu sivilceleri sıkmamalı, üzerine herhangi bir krem veya losyon sürmemelisin. Sadece yüzünü temiz suyla nazikçe silmen yeterlidir. Birkaç hafta içinde kendiliğinden kaybolacaklardır.
7. Hıçkırık
Yenidoğan bebeklerin sık sık hıçkırması, genellikle ebeveynleri bebekten daha fazla rahatsız eder.
- Neden Olur? Diyafram kasının ani kasılmasıyla oluşur. Hızlı beslenme, hava yutma veya üşüme gibi durumlar hıçkırığı tetikleyebilir.
- Ne Yapmalısın? Genellikle bir şey yapmana gerek yoktur, kendiliğinden geçer. Bebeğini bir süre dik tutabilir veya tekrar emzirmeyi deneyebilirsin. Bu durum bebeğine acı vermez.
Bu ilk haftalar, bebeğini tanıma ve içgüdülerine güvenme sanatını öğrendiğin bir dönem. annebilir.com olarak, bu keşif yolculuğunda sorularına yanıt bulabileceğin ve "bunu bir tek ben mi yaşıyorum?" dediğin anlarda yalnız olmadığını hissedeceğin bir topluluk sunmak için buradayız.
Yenidoğan sarılığı oldukça yaygındır ve genellikle fizyolojik yani geçici bir durumdur. Bebeklerin büyük çoğunluğunda ilk günlerde görülür ve zamanla kendiliğinden geçer. Ancak seviyeler çok yükselirse tıbbi takip gerekebilir.
Evet, gaz sancısı sindirim sisteminin olgunlaşmamasıyla ilişkilidir ve genellikle kısa süreli olurken; kolik, belirli saatlerde başlayan uzun süreli ve yoğun ağlama nöbetleridir. Kolik olan bebekler genellikle sakinleştirilemez ve haftada birkaç gün aynı saatlerde ağlar.
Hayır, konak bulaşıcı değildir ve tedavi gerektirmez. Hijyenle ilgili değildir, tamamen geçici ve zararsız bir durumdur. Doğru bakım ile kendiliğinden düzelir.
