Emzirme Rehberi: Doğru Teknikler, Pozisyonlar ve Anneler İçin İpuçları

Emzirmek bebeğinle aranda olan bağı güçlendirir. Emziren annelerin doğum sonrası fizyolojik ve psikolojik açıdan daha güçlü hissettiği de bilinir. Hem bebeğin hem senin için oldukça faydalı olan emzirmenin ise detaylarına dikkat etmek gerekiyor. Bu yazımızda senin için emzirme teknikleri, pozisyonları ve diğer detayları ele aldık.

Emzirmeye Doğru Hazırlık

Bebeğinin acıktığını fark ettiysen ve emzirmek için hazırlanıyorsan bunu en steril şekilde yapmak için bazı adımları uygulaman gerekiyor. Öncelikle ellerini sabunla iyice yıkamalı ve temiz olduğundan emin olmalısın. Ardından meme ucu ve çevresi olan areola bölgesini temiz su ve yumuşak bir bezle hafif şekilde bastırmadan temizlemelisin.

Rahat bir pozisyonda oturmak, uzanmak emzirmek için en ideal yollardır. Emzirme sürecinde sırtının ağırmaması için bir yere yaslamak isteyebilirsin. Ayakların yere tam olarak basması oturma pozisyonundayken ağırlığı bebeğe vermeyi engeller ve idealdir.

Emzirme sırasında bebeğin omuz ve vücudunun memeye dönük olması gerekir. Bebeğin burnu meme başı hizasında tutulurken başı biraz arkaya yaslanmalı ve boğaz yolu açılmalıdır. Bebek kalçadan tutularak desteklenirse daha rahat eder.

Meme ucu bebeğin alt dudağına değdirildiği zaman ağzını açtığı anda meme ucunu yerleştirebilirsin. Burada en önemli detay sadece meme ucunun bebeğin ağzında olması yeterli değildir. Bebeğin sadece meme ucunu emmesi sende tahrişe yol açarken onun için az beslenmek anlamına gelir. Meme ucu ve çevresindeki koyu halka olan areolanın tamamı bebeğin ağzında olmalı.

Emme sırasında bebeğin çenesi memeye temas etmeli ama burun kısmı nefes almaya devam edebilmesi için açıkta bırakılmalıdır. Doğru meme tutuşunu anlamak için bebeğinin ağız kısmını kontrol edebilirsin. Alt dudağı daha ileride olmak üzere iki dudak da dışa doğru kıvrık olursa emzirmeye başlayabilirsin demektir. Hatta en ideali areola kısmının bebeğin ağzında tamamen kaybolması ve dışarıdan görülmemesidir.

Son bir not olarak memenin tahriş olmasını engellemek için emzirme sonunda son süt damlasını kullanabilirsin. Son damlayı meme ucuna sürüp yaklaşık 25 saniye kurumasını bekledikten sonra giyinmek işe yarar.

Emzirme Teknikleri Nelerdir?

Bebeğini emzirmek için farklı pozisyonlar ve teknikler kullanabilirsin. Yenidoğan bebeklerde memeyi arama, sütü emme ve yutma refleksleri bulunur. Bu refleksleri kullanmak emzirme tekniklerinin temelini oluşturur. Emzirme teknikleri nelerdir ve bebeğin hangi hareketlerine bakılır:

• Arama Refkleksi : Bebeğin ağzı, çenesi, dudağına değen bir şey olduğunda başını çevirip ağzını açmasıdır. Bebek dilini öne ve aşağı uzatarak meme ve süt arar.
• Emme Refleksi : Bebek damağına dokunan bir şey olduğunda emme hareketine başlar. Emme refleksinin yutmaya dönüşebilmesi için ağzın sıvı ile dolması gerekir.
• Yutma Refleksi : Bebeğin ağzının sütle dolması sonucunda yutmaya başlaması ve emzirmenin tamamlandığı andır.

Bebeğin memeye doğru yerleşmesi kadar annenin bebeğin hareketlerini anlayabilmesi de önemlidir. Emzirme teknikleri bebeğin arama, emme, yutma refleksleri üzerine kurulur. Bebeğini emzirmek için bu üç refleksinden faydalanarak teknikleri uygulayabilirsin.

Bebeğin Acıkması, Doyması ve Emzirme Sıklığı

Bebeğinle arandaki en özel anlar muhtemelen en yakın olduğunuz, güçlü bağlar kurduğunuz emzirme anları olur. Özellikle ilk kez anne oluyorsan bebeğin acıktı mı, doydu mu, iyi mi anlamak zor olabilir. Emzirme sıklığı genellikle bebeklerin ayına göre değişir ama her bebeğin kendine has bir tavrı da vardır. Bebeğinin acıktığını, doyduğunu nasıl anlayabilirsin? Emzirme sıklığı ne olmalı sırasıyla bahsedelim.

Bebeğin Acıktığını ve Doyduğunu Anlamak

Bebekler acıktığında diliyle emme hareketi yaparak bunu gösterir. Fakat bazen bebekler acıkmasa da yüzüne dokunulduğu zaman refleks olarak emme hareketi yapar. Gerçekten acıkan bebeklerde sağma hareketi oluşur ve salya üretilir. Ellerini ağzına götürmesi, başını sağa ve sola çevirmesi, ağlaması acıktığı anlamına gelir. Gergin ve ağlayan bebeği emzirmek daha zor olduğu için henüz ağlamaya başlamadan bu işaretlerden acıktığını anlayabilirsin.

Emzirirken bebek doyduğunda açıkça artık memeyi almak istemez ve başını farklı yöne çevirir. Onun yeterince beslenmediğini düşünüyorsan ağzına memeyi yerleştirmeye devam edebilirsin. Fakat inatla emmek istemiyorsa üzerine gitmek ağlamasına yol açabilir. Bebeğin yeterince beslenip beslenmediğini ise aylık kontrollerle anlayabilirsin. İlk 6 ay süresince ayda ortalama 500 gram ağırlık kazanan bebeklerin yeterli beslendiği düşünülür. Ayrıca sık idrara çıkma (24 saatte 4-6 defa) yine yeterli beslenme göstergelerindendir.

Emzirme Sıklığı Nasıl Olmalı?

Kişiye göre değişse de genellikle bebek emzirme sıklığı genelde yenidoğan 1-3 saat arası, ek gıda dönemi 2-4 saat arası olur. Gece ve gündüz fark etmeksizin kaç kere emzirdiğine bakmadan bebeğin hareketlerini takip ederek emzirme sıklığını ayarlayabilirsin. Beslenmeyi başlatan ve bitiren bebek olduğu için onun emme, yutma, arama refleksleri ve memeyi reddetme hareketleri takip edilmelidir. Bebek doyduğunda zaten memeden ayrılıp tekrar süt vermek istediğinizde kabul etmeyecektir. Sen onu zorlamazsan muhtemelen çok kısa süre içinde uykuya huzurla dalar.

Emzirme Pozisyonu Anne ve Bebeğe Özel Olmalı

Annenin emzirme öncesi bilgi sahibi olması doğru pozisyonu bulmasına yardım eder. Bebeğin hangi pozisyonda memeyi tam kavradığı, annenin nasıl rahat ettiği gibi detaylar önemlidir. Doğru pozisyon seçimi bebeğin düzgün ve yeterli beslenmesini sağlarken annenin göğüs ucunun yaralanmasını önler. Emzirme sırasında her ikinizin de rahat etmesi gerekir.

Doğum sonrası ilk günlerde anne ayaklarını bir koltuk ya da sandalye üzerine uzatabilir, mindere oturup göğüs bölümünü düzleştirebilir. Yatarak emzirme de doğum sonrası ilk günlere uygun pozisyonlar arasındadır. Ama en nihayetinde doğru pozisyon anne ve bebeğin rahatına göre seçilir. Kendi rahatını anlamak kolay olabilirken bebeğini anlamak zor olabilir. Bebeğin emzirme pozisyonunda rahat olduğunda aşağıdakiler gerçekleşir:

• Ağzı geniş ve açık
• Dil öne uzandığı için dudaklar dışa dönük
• Yanaklar yuvarlak ve dolgun
• Anne memesi yuvarlak

Şimdi “Emzirme pozisyonları nelerdir?” sırasıyla detaylı olarak bakalım.

Yatarak Emzirme

En çok tercih edilen pozisyonlardan biri olan yatarak emzirme sırasında anne ve bebek karın karına temas eder. Bebeğin sırtını anne koluyla destekleyerek yan şekilde rahatça durmasını sağlar. Bebeğin ağız hizasına yakın olan memeden emmeye başlaması doğrudur. Anne ve bebek yan yana uzanırken vücutlar birbirine paralel olur. Bebeğin başı anneye döndürülerek emzirme yapılır ve her ikisi için de rahat bir yöntemdir. Özellikle sezaryen doğum yapan anneler için karın kısmına baskı uygulanmadığından en rahat emzirme yöntemlerinden biridir. Bebeğin de emme, yutma refleksini en kolay gerçekleştirdiği yollardan biridir.

Beşik Tutuşu ile Emzirme

Kucak üzeri beşik tutuşu emzirme pozisyonunda bebek annenin kucağında olur. Bebeğin başının annenin dirseği ya da ön kol iç yanı ile desteklenmesi gerekir. Bebeğin vücudu annenin kolları ile desteklendikten sonra tüm vücudu annenin vücuduna yatay olarak döndürülür. Anne bebeği sırt, popo ve kalçadan desteklerden başına arkadan destek verir. Başın hafif geriye yatırılması ama tamamen serbest bırakılmaması gerekir.

Çapraz Bebek Tutuşu ile Emzirme

Önceki pozisyondan farklı olarak diğer kol ile anne tarafından bebeğin vücudu desteklenir. Bu emzirme pozisyonunda bebeğin poposunun dirsek ile desteklenmesi gerekir. Annenin ön kolu tamamen bebeğin sırtına yatay olarak destek verir. Avuç içleri sırtın üst kısmını tutarken bebeğin boyun – baş bölgesini destekleyen annenin parmaklarıdır. İşaret parmağının bebeğin kafasını yatay desteklemesi, kulak hizasında olması gerekir.

Koltuk Altı Pozisyonu (Futbol Tutuşu)

Özellikle sezaryen yapan ve karın bölgesine baskı almaması gereken anneler tarafından tercih edilir. İngilizce olarak bu pozisyon “football hold” olarak geçer. Anne bebeği göğsüne doğru tutar ama bebeğin vücudu koltuk altından başka yere uzanır. Bebeğin başı annenin kolunun altından geçerek emeceği memeye uzatılır. Sağ memeden emzirme yapılacaksa sağ kol altı, sol memeden emzirme yapılacaksa sol kol altından bebek geçirilir. Büyük göğüslü anneler tarafından da sevilen bu yöntemde bebeğin başını yine anne elleri ile destekler. Annenin vücudunu rahatlatan, bebeğin daha rahat kontrol edilmesini sağlayan bir pozisyon olarak bilinir. Bebeğin başının iyi desteklendiği, burnunun daha rahat açık olduğu pozisyonda emme ve nefes alma bebek için kolaydır.

Ayaklar Arkada Çanta Tutuşu

Anne yatağın üzerine uzanır ve ayakların biri dizden kırılarak arkaya doğru uzatılır. Bebek yana dönük halde yan tarafa yerleştirilir. Bebeğin başı annenin kolunun altından geçirilerek emzirilecek olan memeye uzatılır. Bebeğin baş, omuz ve boyun kısmı annenin boşta olan eli tarafından desteklenir.

Emzirme Süreci ve Anne Sütü Faydaları

Doğumdan sonra anne ve bebeğin ilk bir araya geldiği anda emzirmenin başlaması sadece bağ kurulması için değil, fizyolojik açıdan da önemlidir. Çünkü anneler doğum sonrası ilk 1-2 gün boyunca koyu sarı renkli ve kıvamlı olarak özel bir anne sütü salgılar. Kolostrum adı verilen bu süte halk arasında “ağız sütü” denir.

Bu ilk salgılanan az miktardaki süt normalden çok daha fazla protein içerir. Bebeği enfeksiyondan koruyan besleyici içerikleri, A ve E vitaminleri, büyümesini destekleyen içerikler açısından zengindir. Ayrıca yenidoğan bebeğin bağırsak hareketlerini rahatlatır ve ilk kaka (mekonyum) atılmasında faydalıdır. Yenidoğan bebeklerde sıklıkla görülen sarılığın önlenmesi ve iyileşmesinde de etkisi olduğu düşünülür.

İlk 6 ay boyunca bir bebeğin ihtiyacı olan tüm besinleri karşılamak için anne sütü yeterlidir. Bebeğin dengeli ve yeterli beslenmesi için ekstra bir gıdaya ihtiyaç duyulmaz. Hızlı sindirilen anne sütü bebeklerde ishal ve kabızlığı önlediğinden de faydalıdır. Emzirme süreci ve anne sütü faydaları maddeler halinde özetlenirse şunlar söylenebilir:

• Temiz bir besin olmasının yanı sıra bebekte alerjiye neden olmaz.
• Anneden sağlandığı için hızlıca tüketilebilir.
• Bebekleri hastalıklardan koruyup güçlendirecek içeriklere sahiptir.
• Yeterli anne sütü alan bebeklerin ileriki yaşamında daha sağlıklı bireyler olduğu bilinir.
• Zihinsel ve fizyolojik gelişim açısından bebekleri destekler.
• Anne ve bebek arasında bağ kurulmasını sağlar.

Annelerin emzirmesi sadece bebeğin doyması ile ilişkili değildir. Anneye emzirmenin birçok faydası vardır ve doğum sonrası sürecin daha kolay şekilde atlatılmasını sağlar.

Emzirmenin size olan bazı faydaları kısaca sıralanırsa şunlar söylenebilir: Emzirmek annelerin stresini atmasını sağlarken aynı zamanda daha fazla stres hissetmesini de önler. Çünkü anne ve bebek arasında kurulan bağ dünya üzerindeki en güçlü bağlardan biridir. Emzirmeye ara verilse bile tekrar başlanması avantajlıdır. Annenin meme, yumurtalık kanserleri ve kemik erimesi hastalıklarına yakalanma ihtimallerini düşürür.

Bebeğinin doyduğunu, mutlu ve huzurlu bir şekilde uykuya daldığını, uyanıp gülümsediğini görmek her annenin istekleri arasındadır. Emzirmek özellikle yeni anne olduysan karmaşık gibi görünebilir ama şunu bilmelisin ki zaman içerisinde bebeğinle birlikte senin için en iyi olan yöntemi bulacak, sistemi oturtacaksın. Anne ve bebeklerle ilgili merak ettiğin tüm konular için annebilir.com’a göz atabilirsin.